O WYSTAWIE

Wystawa fotograficzna małżeństwa Elżbiety i Marka Miłoszów oraz Jerzego Montusiewicza przenosi nas w orientalny świat Azji Centralnej, a w zasadzie do Uzbekistanu – najbardziej ludnego kraju Azji Centralnej z byłych republik sowieckich. Może dziwić fakt, że pracownicy Katedry Informatyki Politechniki Lubelskiej jeżdżą tak daleko, a ich obecność w tym państwie nie ma charakteru turystycznego, lecz naukowo-badawczy.

Wszystko zaczęło się w 2015 roku, jak to się mówi w języku rosyjskim „с нуля”, czyli od zera, czyli od dość przypadkowego spotkania małżeństwa Miłoszów z Rahimem Kayumovym w Samarkandzie. Powołuję się na ten język, ponieważ dla starszego i średniego pokolenia jest to drugi język komunikacji – oczywiście po uzbeckim, a dla niektórych po tadżyckim. Dzięki temu łatwiej nam jest nawiązywać kontakty z partnerami i załatwiać wszystkie konieczne sprawy. Pierwsze wzajemne przyjazdy osób reprezentujących współpracujące uczelnie miały miejsce w 2017 roku.

Współpraca naukowo-badawcza od samego początku miała charakter interdyscyplinarny. Dotyczyła ona bowiem zastosowania komputerowych technologii trójwymiarowej (3D) grafiki do archiwizacji i udostępniania obiektów muzealnych oraz architektonicznych w postaci: cyfrowych modeli 3D, interaktywnych panoram, spacerów w świecie Virtual Reality (VR) czy trójwymiarowych wydruków, tworzących dziedzictwo kulturowe Wielkiego Jedwabnego Szlaku. Pracownicy Katedry Informatyki na wyprawy zabierali ze sobą specjalistyczny sprzęt ważący kilkadziesiąt kilogramów: skanery 3D pracujące w technologii światła strukturalnego przeznaczone do digitalizacji małych artefaktów muzealnych, naziemny skaner laserowy do akwizycji chmury punków dużych obiektów architektonicznych, laptopy o dużych mocach obliczeniowy, zestawy do VR i wiele innych drobnych akcesoriów, które umożliwiały skanowanie 3D w warunkach in situ.

Prezentowane zdjęcia pokazują działania członków piątej i szóstej wypraw naukowych zorganizowanych przez Katedrę Informatyki w ramach realizacji projektu „3D Digital Silk Road” finansowanego przez Narodową Agencję Wymiany Akademickiej (PPI/APM/2019/1/00004).

Na zdjęciach widzimy proces skanowania 3D przy użyciu skanera ręcznego Artec Eva małych obiektów muzealnych: petroglifów – rysunków wykuwanych w skałach (liczących kilka tysięcy lat); różnego rodzaju naczyń pochodzących z wykopalisk archeologicznych: glinianych, glazurowanych i wykonanych ze skóry (liczących sobie od 2 tysięcy do 200 lat); kobiecych strojów ludowych pochodzących z XIX wieku; architektonicznych detali dekoracyjnych – drewnianych kolumn. Na wystawie zamieszczono również zdjęcia przedstawiające skanowanie 3D przy wykorzystaniu naziemnego skanera laserowego – Faro Focus Plus 350, zarówno wnętrz pomieszczeń, jak i całych budowli, a nawet panoramy miasta. Specyfika tego skanowania wymaga, aby nie wchodzić w obszar akwizycji danych, stąd często osoby obsługujące skaner musiały kucać przy statywie skanera, albo chować się za występami obiektów nie tracąc jednak z oczu sprzętu, który zazwyczaj budził u zwiedzających zabytki duże zainteresowanie. Fotografie pokazują różne miasta i ich zabytki, a także uczestników podczas pracy. Do tej pory 9. pracowników Katedry Informatyki uczestniczyło w organizowanych wyprawach. W czasie 5. wyprawy (15-28 sierpnia 2021) digitalizacje wykonywano w Taszkiencie, Samarkandzie, Chirchku oraz Hodjikent. Przebywanie w terenie w trakcie tej wyprawy przez wiele godzin przy upałach dochodzących do 40^o C nie ułatwiało prowadzenia prac. Zupełnie inna sytuacja wystąpiła w czasie 6. wyprawy (10-22 października 2021): był to zimny wiatr wiejący znad pustyni, który obniżał temperaturę powietrza nawet do zera stopni, co utrudniało prowadzenie digitalizacji w Urgenche i Khivie. Pomimo trudnych warunków pracy z dwóch ostatnich wypraw przywieziono blisko 200 GB danych, które będą poddane obróbce by stworzyć cyfrowe modele 3D. Na to trzeba jednak bardzo wielu godzin pracy wielu osób.

Można jednak już teraz obejrzeć na portalu silkroad3d.com kolekcje cyfrowych modeli 3D z poprzednich czterech ekspedycji do Uzbekistanu, w tym jednej ekspedycji wirtualnej z maja 2021 r.

Jerzy Montusiewicz - Kurator wystawy

Dr inż. Elżbieta Miłosz -kierownik projektu „3D Digital Silk Road” numer PPI/APM/2019/1/00004 finansowanego przez Narodową Agencję Wymiany Akademickiej (NAWA). Pracownik Zakładu Programowania i Grafiki Komputerowej, współorganizatorka ostatnich trzech wypraw naukowych do Uzbekistanu.

Prof. Marek Miłosz – kierownik laboratorium Akwizycji Ruchu i Ergonomii Interfejsów. Od samego początku wspiera działania dotyczące digitalizacji zabytków Jedwabnego Szlaku. Współorganizator i uczestnik wszystkich wypraw naukowych. Współautor wielu prac naukowych dotyczących trójwymiarowej digitalizacji zabytków.

Prof. Jerzy Montusiewicz stworzył laboratorium „Lab3D”, które zajmuje się przede wszystkim zastosowaniem komputerowych technologii 3D w cyfrowej archiwizacji i udostępnianiu obiektów materialnego dziedzictwa kulturowego. Współautor wielu prac naukowych z tej tematyki. Współorganizator wszystkich wypraw naukowych do państw Azji Centralnej.